Güneş ve rüzgâr enerjisi yerli kömürü geçti

Küresel enerji düşünce kuruluşu Ember’ın yayımladığı “Türkiye Elektrik Görünümü 2024” raporuna göre, güneş ve rüzgâr enerjisi kaynaklı elektrik üretimi, ilk kez yerli kömürü kalıcı olarak geride bıraktı. 2024 yılı verilerine göre rüzgâr ve güneş, toplamda 62 teravatsaat (TWh) elektrik üretimiyle yerli kömürün 47 TWh’lik üretimini aşarken, yerli kömürün 2019’daki tarihi zirvesi olan 53 TWh seviyesini de geride bıraktı. Ember Türkiye ve Kafkaslar Bölge Lideri Ufuk Alparslan, bu gelişmeyi Türkiye açısından “önemli bir dönüm noktası” olarak nitelendirerek, “Rüzgâr ve güneş enerjisinin artık ülkenin enerji güvenliğinin önemli bir parçası olduğunu gösteriyor” dedi.

Güneş enerjisinde dikkat çekici büyüme

2024’te güneş enerjisinden elde edilen elektrik üretimi önceki yıla kıyasla yüzde 39 artarak 7,3 TWh’lik bir büyüme kaydetti. Bu artış, Türkiye’nin 2018 yılındaki toplam güneş enerjisi üretimine neredeyse eşdeğer. Güneş enerjisi kurulu gücü de 2022’deki 10,9 GW seviyesinden 2024 sonunda 19,8 GW’a yükselerek neredeyse iki katına çıktı. Rüzgâr enerjisi üretiminde artış hızı yavaşlasa da Türkiye, bu alanda Fransa ve İtalya gibi bazı G7 ülkelerinin önünde yer alıyor. Rüzgâr enerjisinin elektrik üretimindeki payı 2024’te yüzde 11 olarak kaydedildi.

Fosil yakıtların payı geriliyor

Rapora göre Türkiye’de kömür ve doğal gazdan elektrik üretimi 2024’te gerilemeye devam etti. Kömür kaynaklı üretim 4 TWh artsa da toplam payı yüzde 36,9’dan yüzde 35,6’ya düştü. Doğal gazdan üretim ise 3 TWh azaldı. Böylece fosil yakıtların elektrik üretimindeki toplam payı yüzde 55 ile son 31 yılın en düşük seviyesine geriledi. Öte yandan, kömürden üretilen elektriğin yüzde 61’i ithal kömürle sağlanırken, doğal gazın yüzde 96’sı da ithal kaynaklardan elde edildi.

Hidroelektrik üretimi arttı, ama kuraklık etkili oldu

2024’te hidroelektrik santrallerinden elde edilen elektrik üretimi yüzde 17 artarak 11 TWh’lik bir yükseliş gösterdi. Toplam elektrik üretiminde hidroelektriğin payı yüzde 22’ye çıktı. Ancak ilkbahardaki kurak dönem, özellikle akarsu tipi santrallerin üretimini olumsuz etkiledi. Barajlı hidroelektrik santraller ise depolama kapasitesi sayesinde üretimi artırmayı başardı.

2035 hedefleri ve çözüm önerileri

Türkiye’nin COP29 kapsamında duyurduğu 2035 yılı hedefleri, güneş ve rüzgâr enerjisinin kurulu kapasitesini dört katına çıkarmayı öngörüyor. Bu hedeflere ulaşılması halinde, 2035’te yenilenebilir enerjinin toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 49’a yükselebilirken, fosil yakıtların payı yüzde 20’nin altına gerileyebilir. Ancak uzmanlara göre bu hedefler için mevcut rüzgâr ve güneş santrali kurulum hızının artırılması gerekiyor. Son beş yılda artan elektrik talebinin önemli bir bölümü hâlâ ithal kömür ve doğal gazla karşılanıyor.

Rapor, kapasite artışı ve şebeke altyapısı yatırımlarının yanı sıra, hibrit santral modellerinin yaygınlaştırılması, ihale süreçlerinin iyileştirilmesi ve komşu ülkelerle enterkonneksiyon bağlantılarının güçlendirilmesi gibi çözüm önerileri de sunuyor. Özellikle Azerbaycan ve Orta Asya ülkeleriyle geliştirilecek bağlantıların Türkiye’yi bir temiz enerji merkezi hâline getirebileceği vurgulanıyor.

2024 Türkiye Elektrik Üretimi – Öne Çıkan Veriler:

%39 – Güneşten elektrik üretimindeki yıllık artış

%18 – Güneş ve rüzgârın toplam elektrik üretimindeki payı

%35,6 – Kömür kaynaklı elektrik üretiminin toplam payı

%61 – Kömürden elektrik üretiminde ithal kömürün oranı

%55 – Fosil yakıtların elektrik üretimindeki toplam payı (31 yılın en düşük seviyesi)

Video: vivo V30 Lite

Yeni videolar için buradan abone olun!